Ochrona środowiska to z definicji całokształt działań zmierzających do naprawienia wyrządzonych szkód lub zapobiegający ich wyrządzeniu. Jednak, aby mówić o zjawisku globalnym, należy najpierw skupić się na podstawowych jednostkach, takich jak miasta, wsie czy nawet nasze domostwa.
Filip, Mikołaj: Jakie działania prowadzi miasto w sprawie ochrony klimatu?
Prezydent Tomasz Budasz: miejska polityka ochrony klimatu przede wszystkim powinna wpisywać się w politykę i działania prowadzone przez rząd centralny oraz organy niższego rzędu np. wojewodów czy marszałków województw. Związane jest to przede wszystkim z tym, że musi to być polityka spójna co do stosowanych mechanizmów i narzędzi oraz celów, które chce się osiągnięć. Dlatego miasta w pierwszej kolejności powinny stosować mechanizmy krajowe, ale znając najlepiej uwarunkowania lokalne muszą modyfikować je do swoich potrzeb. W związku z powyższym jedne elementy polityki klimatu będą miały dla niektórych miast wyższą hierarchię (likwidacja kopalni węglowych na Śląsku) a inne niższe. Również miasto Gniezno, patrząc w przyszłość, musi prowadzić oprócz działań wynikających z ogólnopolskich przepisów swoją własną politykę dotyczącą ekologii i klimatu. Z jednej strony są to działania edukacyjne a z drugiej twarde, inwestycyjne. Miasto prowadzi je samodzielnie lub przez swoje podległe podmioty np. spółki miejskie. Najważniejsze działania to:
F.P : Czy miasto wspiera przedsiębiorstwa w działaniach proekologicznych?
Prezydent: Podstawowym celem miasta jest stwarzanie warunków oraz kształtowanie planów do zrównoważonego rozwoju miasta i jego mieszkańców. Działania proekologiczne wpisują się w priorytetowe działania miasta, albowiem mają wpływ zarówno na dzień dzisiejszy jak i na naszą przyszłość. Dlatego stworzony został miejski program dofinansowania wymiany pieców węglowych na inny bardziej ekologiczny rodzaj ogrzewania. Skorzystać mogą z niego zarówno przedsiębiorcy jak i osoby prywatne. Przedsiębiorcy dokonujący całościowej termomodernizacji swoich obiektów, dzięki czemu poprawiają bilans cieplny. Mogą liczyć na znaczne, kilkuletnie umorzenia w podatku od nieruchomości. W planach przestrzennego zagospodarowania, które decydują o sposobie i rodzaju zabudowy na danym obszarze miasta na wniosek przedsiębiorcy wpisujemy możliwość stosowania paneli słonecznych na budynkach przemysłowych czy publicznych. Działaniami proekologicznymi można nazwać również indywidualne, uproszczone i przyspieszone podejście urzędników w sprawach z zakresu ochrony środowiska w stosunku do inwestorów, którzy lokują na terenie miasta swoje zakłady, między innymi TOSHIBA czy Kirchoff.
F.M. : Czy według Pana opłaca się inwestować w ekologię?
Prezydent: Opłacalność działań ekologicznych można mierzyć uzyskanymi efektami ekonomicznymi, ale również efektami społecznymi. Mniejsza ilość zanieczyszczeń, smogu, rozwój ścieżek dla rowerów, komunikacji miejskiej to lepsze powietrze, mniejsze korki na ulicach a dalej mniej chorób, lepsze zadowolenie, efektywność i jakość życia mieszkańców. Przekłada się to na zwiększoną wydajność w pracy, ale także demograficzny wzrost populacji mieszkańców (np. miasteczka wokół Poznania), a więc rozwój, w tym także finansowy miasta.
F.M. : Jakie działania podejmuje miasto w celu edukowania mieszkańców o ochronie środowiska?
Prezydent: Działania edukacyjne kierowane są przede wszystkim do najmłodszych. Wszyscy uczniowie szkół podstawowych i przedszkoli objęci są cyklicznymi, corocznymi warsztatami, konkursami czy projektami. Miasto wychodzi bowiem z założenia, że wyedukowanie młodego człowieka będzie przynosiło pozytywny efekt ekologiczny przez cały okres jego dorosłego życia. Co też ogromnie ważne, bardzo często jako miasto korzystamy z dofinansowania unijnego w zakresie tych działań. Nie ograniczają się one tylko do młodzieży. Bardzo mocno angażujemy się w politykę informacyjną na temat segregacji śmieci. Działania te prowadzimy poprzez akcje medialne np. spoty radiowe oraz przy współpracy z Gnieźnieńska Spółdzielnią Mieszkaniową. We wszystkich miejscach gromadzenia pojemników zostanie zamontowana grafika pokazująca prawidłowe segregowanie, bowiem w przeciwieństwie do domów jednorodzinnych w zabudowie wielorodzinnej bardzo trudno dociec, który mieszkaniec nie segreguje lub źle segreguje śmieci a co w konsekwencji przekłada się na ich cenę.
F.M. : Czy bywają osoby, które są przeciwnikami działań proekologicznych? Jak z nimi walczyć?
Prezydent: Jeśli działania edukacyjne nie przynoszą efektu często zmuszeni jesteśmy do działań kontrolnych w wykonaniu straży miejskiej. Doglądają oni między innymi sposób segregacji śmieci, czym palimy w piecach grzewczych lub tak zwane dzikie wysypiska. W swojej pracy wykorzystują między innymi foto pułapki instalowane w miejscach, gdzie często mieszkańcy nielegalnie wyrzucają śmieci, mogą w godzinach 6-22 wejść do mieszkania i sprawdzić czym mieszkańcy palą w piecach, czy nawet pobrać próbki popiołu celem ich analizy. Działania Straży Miejskiej mają wysoki stopień skuteczności a osoby nieprzestrzegające prawa muszą liczyć z konsekwencjami finansowymi.
F.M. : Czy miasto inwestuje w odnawialne źródła energii?
Prezydent: W chwili obecnej miasto aktywnie szuka pieniędzy zewnętrznych, unijnych na termomodernizacje budynków użyteczności publicznej połączoną z zamontowaniem fotowoltaiki. Niestety koszty jednostkowe takich inwestycji są bardzo wysokie i dlatego działania są możliwe pod warunkiem wsparcia zewnętrznego. Miasto rozpoczęło również przygotowanie dokumentacji odwiertu próbnego celem znalezienia źródeł ciepłej wody termalnej. Wyznaczony został obszar oraz złożony wniosek do Ministerstwa Klimatu o dofinansowanie przedsięwzięcia. Wykonanie otworu próbnego, na podstawie którego będzie można określić czy podziemna woda ma odpowiednią temperaturę, zasolenie i wielkość źródła to koszt rzędu 16-18 mln zł.
Wywiad przeprowadzili: Filip Budasz i Mikołaj Cypriański z kl. 2B